ལྗང་བུ། རུས་མིང་དངོས་ལྕེ་ནག་ཚང་། རྡོ་རྗེ་ཚེ་རིང་། #Jangbu

Dorje Tsering Chenaktsang Dorje, commonly known by his pen name, Jangbu, was born in a nomadic community in northeastern Tibet and graduated from the Northwest University for Nationalities (Xibei minzu daxue) in Lanzhou. He then worked as a teacher at a Tibetan middle school before becoming editor of the Tibetan-language literary journal Tibetan Art and Literature in Lhasa. From 2002 to 2008 he taught Tibetan at the National Institute for Oriental Languages and Civilizations (INALCO) in Paris.

Jangbu is one of the best-known poets in contemporary Tibet and has won numerous literary awards at both regional levels (Qinghai province and Tibet Autonomous) and national levels. His works, which have been translated into many languages, include The Nine-Eyed Agate (2010), a collection of poetry and stories translated into English by Heather Stoddard; and Le Hachoir invisible (2012), a collection of poems translated into French by Françoise Robin et Élise Mandine. Jangbu is the founder and organizer of Waterfall of Youth (2003 until present), the first and only independent Tibetan poetry festival in Tibet.

Jangbu also has directed documentary films about contemporary Tibet including Tantric Yogi (2005), Kokonor (2005), Ani Lachem (2005), Yartsa Rinpoche (2014), and his work-in-progress Voices of the Stone. He is the father of two children and divides his life between France and Tibet.

ལྗང་བུ། རུས་མིང་དངོས་ལྕེ་ནག་ཚང་།རྡོ་རྗེ་ཚེ་རིང་།

ཕྱི་ལོ ༡༩༦༣ ལོར་བོད་མདོ་སྨད་རྨ་ཆུའི་བཞུར་རྒྱུད་བོད་སོག་འདྲེས་མའི་ཡུལ་སོག་པོ་མདའ་བཅུ་གཅིག་ཟེར་པ་དེའི་ལུང་ཁུག་ཅིག་གི་བྲག་མཆོད་རྟེན་གྱི་ཞོལ་སྐུ་ཁང་བྱ་བའི་གནས་དེ་རུ་སྐྱེས། ཁྱོན་མིང་སྲིང་བཅུ་ཡོད་་པ་ལས་གསུམ་པ་དེ་ཡིན་འདུག

ཕ་འཇམ་དབྱངས་ཐུབ་བསྟན་དང་མ་ཨ་དགེ་སྒྲོན་དཀར་སྐྱིད་གཉི་ག་བོད་ཀྱི་རུས་རྒྱུད་དང་སོག་པོའི་ཁྲག་རྒྱུན་ཡོད་པ་རེ་ཡིན་འདུག

ལོ ༧ བར་དུ་འབྲོག་པ་ཤ་སྟག་གི་འཚོ་བར་རོལ། དེ་ནས་ལོ ༢༥ བར་བོད་དང་རྒྱ་ནག་ནས་སློབ་གྲྭ་འགྲིམ།  ལུང་ཁུག་ཅིག་གི་སློབ་གྲྭའི་དགེ་རྒན་ལོ་གསུམ་དང་ལྷ་ས་རུ་སྔ་རྗེས་ལོ་བཅུ་བཞིའི་རིང་སྲིད་གཞུང་གི་དྲུང་ཡིག་དང་རྒྱ་ཡིག་ཚགས་པར་གཅིག་དང་བོད་ཡིག་དུས་དེབ་གཉིས་ནང་ཡིག་རྫི་ལྟ་བུའི་རྩོམ་སྒྲིག་པ་བཅས་བྱས་མྱོང་། ཧྥ་རན་སིའི་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་ཞིག་ལ་ཀ་ཁའི་དགེ་རྒན་ལོ་དྲུག་བྱས། སྙན་ངག་གིས་མཚོན་དེབ་ཁ་ཤས་སྐད་རིགས་དུ་མའི་ནང་པར་སྐྲུན་བྱས་མྱོང་། གློག་བརྙན་ཁ་ཤས་བཟོས་མྱོང་། སྙན་ངག་དུས་ཆེན་ཞིག་གཉེར་མྱོང་། གློག་བརྙན་འཁྲབ་གཞུང་ཁ་ཤས་བྲིས་མྱོང་། རིག་གཞུང་ཁྱབ་སྤེལ་དང་། འཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབས། བྱིས་པའི་སློབ་གསོའི་སྐོར་ལ་དང་བླང་གི་ལས་ཀ་མང་ཙམ་གཉེར་མྱོང་། ཕ་རན་སིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་བུ་གཅིག་དང་བུ་མོ་གཅིག་ཡོད་པར་། བོད་དང་ཡུ་རོབ་བར་དུ་འགྲུལ་སྐྱོད་ཀྱི་རྣམ་པས་འཚོ་བ་རོལ་གྱིན་ཡོད།།

དྲན་པ་ཆུ་མིག་ཡང་སོས

ཞེས་པ་ལས་བཤུས་པའི་ཚན་པ་ཁ་ཤས།

ལྗང་བུ།

Selections from

REVIVING THE SPRINGS OF MEMORY

Poems Modeled After Folk Songs

By Jangbu 

……

2

ནམ་མཁའ་ཡར་ལ་ལྟ་དུས

སྤྲིན་པ་རྒྱུག་ཤར་གློད་གི

ཆུ་མོར་སྐད་ཆ་དྲིས་དུས

གངས་རི་སྔར་བཞིན་བཤུམས་ཟེར

རླུང་ལ་ལྗགས་ལན་སྐུར་དང

ཐག་རིང་སྔར་ལྟར་རིང་ངམ

ས་ལ་ལུས་པོ་སྦྱོར་དང

སེམས་པ་འཇོག་ས་རྙེད་དམ

མེ་ལ་འོ་ཞིག་སྐྱོལ་དང

བརྩེ་བ་གཏིང་ལ་འདུག་གམ

ནམ་ཡང་ནམ་ཡང་མེད་ཚུལ

འབྱུང་བ་ལྔ་ཡིས་སྟོན་གི

When I look up in the air,

clouds are speeding by.

When I question the water,

it tells me the Snow Mountain cries as before.

Send your reply upon the wind.

Is the distance long as before?

Press your body onto the earth.

Do you find a place to lay your mind?

Bestow a kiss upon the fire.

Does your love lie deep?

The five elements reveal

how always is never here.

3

མེ་ལྕེ་ཆུ་མིག་གཏིང་ལ

གྲང་ཤུར་ཤུར་ལ་འབར་གི

མི་ཚེ་མི་ཚེ་ཟེར་ཡང

མིག་ཆུ་ཁྱོར་བ་གང་ཙམ

གསང་བ་གངས་རིའི་ཁྲོད་ན

མིག་ཆུ་དྲན་པའི་གཏིང་ན

Tongues of fire, shivering with cold,

burn in the depths of the spring water.

“Life! Life!” they exclaim.

But, it’s only a handful of tears.

Secrets lie among the snow mountains.

Tears lie in the depths of memory.

4

བརྩེ་བ་བརྩེ་བ་ཟེར་མོད

མེ་ནང་ལྕགས་རྡོ་ངར་མ

བཟུང་ན་ཧམ་པས་བསྲེག་ཡོང

གློད་ན་དྲན་པས་འཚིག་གི

སེམས་ནས་རག་ཁ་ཤོར་རུང

མིག་ནས་མཆི་མས་བཀག་འདུག

Despite all the talk about Love,

if you hold an iron ball to the fire,

you will be burnt by ambition.

Then again, if you release it, you will be burnt by longing.

5

འབྲོང་ལ་དགྲ་བོ་མེད་ཀྱང་

རྭ་རྩེ་བརྡར་བརྡར་བྱེད་གི

མི་ལ་དྲན་པ་མེད་པས

སེམས་པས་འདར་འདར་བྱེད་དམ

Though the wild yak has no enemies,

still he whets his horns.

Given that people have no memory,

do they tremble by dint of their minds?

8

ཟླ་འོད་གངས་ལ་གཞུས་པའི་ཆག་རོ་སིལ་སིལ།

སྐར་ཚོམས་མཚོ་ལ་ཟགས་པའི་རྨི་ལམ་ཟ་ཟི

ཁ་བ་སེམས་ལ་སིམ་པའི་ཤུ་སྒྲ་ལྷོག་ལྷོག

རྣམ་ཤེས་རྒྱང་ལ་འདྲེན་པའི་སྐྱོ་གླུ་ལྷུང་ལྷུང

Scattered are the shards, as moonbeams hit the snow.

Hazy is the dream of stars dripping into the lake.

A sigh unrolls as snow seeps into the mind.

A sad song roils forth as consciousness is pulled into the distance.

9

་་བརྗེད་ཐབས་གཞན་པ་གང་ཡོད་་

གངས་ལ་དྲི་བ་ཕུལ་དུས

གནམ་ལ་རྒོད་པོ་འཁོར་བའི

རྗེས་ཤུལ་རླུང་གིས་བསུབ་སོང

When I ask the Snows,

What is another way to forget?

traces of the raptor circling overhead

vanish in the wind.

11

སྤྲིན་པ་གངས་བཞིན་རྡིབ་སའི

རྒྱང་རིང་རི་བོའི་རྦ་ཀློང

དགུན་ཁའི་གཏིང་གི་རུས་པ

ནམ་མཁའི་སྙིང་ལ་ཟུག་བཞག

Waves of distant mountains

met by an avalanche of clouds.

The bones of deep winter

have pierced the heart of the sky.

12

གཡུ་ཡི་སྦྲང་ཆུང་མ

མེ་ཏོག་སྦུབས་སུ་ཡིབ

ངག་གི་གླུ་མཛོད་བསྡམ

ངུ་བ་སེམས་པས་ངུས

འདབ་མ་མིག་ཆུས་འདར

འོད་ནི་ཟིལ་བས་འཚེར

The turquoise bee

is tucked amongst the petals,

the storehouse of his song sealed tight.

That crying is the mind.

Petals tremble at the tears.

Light glistens on the dew.

14

ལོག་འགྲོ་ལོག་འགྲོ་བསམ་རུང

ལམ་ཀ་གངས་གྱིས་རུབ་འདུག

འབྲི་དགོས་འབྲི་དགོས་བསམ་རུང

དྲན་ཤེས་སྡུག་གིས་བསུབ་འདུག

Though I thought: I should return, I should return,

The path was obscured by snow.

Though I thought, I should write, I should write,

What I had come to know was erased by suffering.

18

ཁ་བ་འབབ་མཚམས་ཆད

ཟླ་གཞོན་སྣང་བ་གསལ

མཚོ་ཡང་འོ་མ་བཞིན

རྨི་ལམ་ཟ་ཟི་དག

ཁྲུས་ཀྱི་སླད་དུ་བབས

ཆུ་ཡི་འདབ་ཆགས་བཞིན

It has stopped snowing.

The image of the new moon is bright.

The lake is also like milk.

Obscure dreams

showered down to cleanse,

like winged waterfowl.

19

འདོགས་ཁྱི་གཉིད་མ་སད་ལ་ཁ་ཁུ་སིམ

ནོར་ནག་གདང་རའི་ཕྱི་ནང་སྐྱུག་པ་ལྡོད

འཁྱག་པ་སྲབ་མོའི་འོག་ན་ཆུ་ཕྲན་གྲང

མཚན་གྱི་སྦྲ་ནག་གྲུ་བཞིའི་ཐུ་འོག་ན

ཁ་བའི་འདབ་མ་མེ་ལ་སིམ་པ་བཞིན

སྙིང་གཏམ་དྲོན་མོ་ཤབ་ཤུབ་ངང་ལ་འབར

མདོག་མེད་དབྱིབས་མེད་འདབ་ཆགས་ཁྱུ་སྐོར་ཞིག

མཚན་ལ་གངས་རི་བརྒལ་ནས་དམིགས་མེད་འཕུར

The mastiff is half-asleep and quiet.

The yaks are hitched to either side of the tautline, chewing their cud.

Under the thin ice, the stream is cold.

The snowflakes at the hem of the yak-hair tent seem to disappear in the fire.

The warmth of heartfelt speech burns hushed.

A flock of colorless shapeless birds

fly aimlessly across the snow mountain at night.

21

མེ་འོད་འོག་གི་མིག་ཟུང་ཞིག

ནམ་ཡང་བརྗེད་ཐབས་མེད་ན་ཡང

དེ་ཡི་བདག་པོ་སུ་ཡིན་ཞེས

ད་ལྟའང་ང་ལ་བཤད་རྒྱུ་མེད

གངས་རིའི་པང་གི་མཚེའུ་བཞིན

Though I shall never forget

a certain pair of eyes lit by the fire above,

to whom they belonged

I still cannot say.

They were like ponds in the lap of the Snow Mountains.

22

དགའ་བ་ལྷད་མེད་ཡིན་མིན་གངས་དཀར་རྩེ་ལ་བྲིས་ཡོད

ནང་དོན་ཇི་འདྲ་ཡིན་མིན་ཐང་དཀར་རྒོད་ལ་དྲིས་ཤིག

Whether a love is pure or not is written on the peak of a white snow mountain.

For what it means, ask a white-breasted hawk.

23

བརྩེ་བའི་གཏིང་ལ་ཤུགས་ཀྱིས་སིམ་དུས

རང་ཉིད་ནམ་ཡང་ཁེར་རྐྱང་རེད་དེ

མ་འོང་དུས་གྱི་དེ་རིང་ཉིན་ལ

གངས་རིའི་མདུན་ལ་སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་གིས

བསམ་གཏན་ངང་ལ་ཁྱེད་རང་བསྒུག་ཡོང

While immersed in the depths of love,

I am always alone, but

one today in the future,

I will be seated cross-legged before the Snow Mountain

waiting in samadhi for you.

Translator’s note: All of the above poems by Jangbu were originally written in lines with a matching number of syllables, typically six or seven, following the conventions of traditional Tibetan verse or song forms. To maintain the identical structure and meter in translation would forfeit much of each poem’s meaning, and so the English versions are rendered here in unmetered verse. — Lauran Hartley

Lauran Hartley, Ph.D, is Tibetan Studies Librarian for the C.V. Starr East Asian Library at Columbia University. She is the co-editor of the book Modern Tibetan Literature and Social Change, and has published several articles on Tibetan intellectual history and literary translations.

ཐབ་ཚང་གི་ཟིན་ཐོ ༼ཚན་པ་བཞི༽

Kitchen Diary [Four Entries]

                                                            ལྗང་བུ།

ཆུ

དྲན་པ་དེ

སྦུགས་ལྕེ་ནས

ཤག་ཤག་ཏུ་འབབ་དུས

ནར་ནར་དུ་འབབ་དུས

དྭངས་གཙང་གིས་འབབ་དུས

རོ་དང་དྲི་མས་འབབ་དུས

ཆུ་ཡི་ལག་པ་ཁྱོད་ཀྱི་ལག་པར་འཁྱུད

ཆུ་ཡི་ལག་པས་གཟུགས་པོ་འཁྲུད་ཀྱིན་པའི

གཡོ་ཆས་རྣམས་ལ་བྱིལ་བྱིལ་གཏོང་བཞིན

ཁྱོད་ལ་ཐག་རིང་དེ་བརྗེད་རོགས་བྱེད

Water

When that memory

Through the tap spout

Falls gushing and gushing

Falls streaming and streaming

Falls clean and clear

Falls with taste and smell

The hands of the water enfold your hands

Caressing the bathing utensils

The hands of the water help you

Forget that distant thing

ཐབ་མེ

ཐག་སྒྲ་དང་བཅས་ཏེ་མེད་དེ་འབར་ཡོང

ཐག་སྒྲ་དང་བཅས་ཏེ་མེ་དེ་བཙལ་ས་མེད

བློ་མིག་རགས་ནས་མ་མཐོང་པ་ལས

མེ་དེ  ཐོག་མ་ནས་དེ་རུ་ཡོད་འོས

སྐྱེ་འཆིས་མི་ཁོག་པའི་བརྩེ་དུང་ཇི་བཞིན

The Stove Fire

With a click the fire starts to burn

With that click the fire cannot be found

The fire is not seen due to the dull mind’s eye

Yet it has been there all along

Like love that can’t be deterred by birth and death

ཚལ་སླེ

ཚོད་དཀར་ཁྱོད

སྨད་གཡོག་ལྗང་གུ་གྱོན་པའི་ཚོ་སྟིག་མ

ད་ཡར་ལོངས་དང་བརྩེ་དུང་གི་སྤུ་གྲིས་བསྒུག་ཡོད

ས་ནག་གི་མཚེའུ་ལས་བཟུང་བའི

ཞོག་ཁོག་གི་ཉ་མོ  ལུས་ཀྱི་དོང་རྐོ་དེ་ཚོ

དྲན་གདུང་གི་ཁྲབ་བྱང་ཡིན་ནམ་གྱེས་བྲལ་གྱི་རྨ་ཁ་ཡིན

འཇིག་སླ་བའི་སྲན་ཞོ་གྲུ་བཞི

མེ་ཡིས་མི་ཞུ་བའི་རྐང་མར

ཆུ་ཡིས་མི་བརྟོལ་བའི་སྤྲིན་ཕུང

འདང་རེ་བརྒྱབ་ན

འུ་གཉིས་ཀྱི་གཤིས་ཀ་དེར་འདྲ་ས་ཞིག་འདུག

ཁ་རི་ཁ་ཐུག་གི་སྲོ་ལོ་སྔོན་པོ

མུན་ནག་ནང་གཉིད་པར་སྤྲོ་བའི་བ་དམ་མཚེ་མ

ཕར་ནུར་ཙམ་བྱོས་དང  ཁྱིམ་མཚེས་རྣམས

ང་རང་ཡང་ཚོམས་ཁང་ཀླད་སྟོང་འདིའི་ནང་དུ་འཛུལ་འདོད་བྱུང

འོན་ཀྱང  ང་ཚོ་སྔ་གཞུག་ཏུ་ཤི་འགྲོ

ངའི་རྒྱབ་ལོགས་ལ་ཡང་གཏུབ་གྲི་ཆེན་པོ་ཞིག་འཕྱར་འདུག

Vegetable Basket

You white cabbage

Buxom woman in green skirt

Get up now, the razor blade of love awaits you

Potato fish caught from the pond of black earth

Are those hollows on your bodies

Armor plates of longing or wounds of parting?

Easily perishable bean curd squares

Marrow that can’t be melted by fire

Clouds that can’t be pierced by water

Come to think of it

There’s something similar in the character of us two

Outspoken green peppers

Peanut twins that enjoy sleeping in the dark

Move over a little, neighbors

I would also like to come inside this roofless hall

But we’ll die, sooner or later

There’s also a cleaver raised behind me

 ཚལ་གཏུབ་པ

ང་རང་གྲི་དེ་རྣོ་ལ་དགའ

འོན་ཀྱང་དམར་གསོད་ལ་སྐྲག་གི

ང་རང་ཉལ་ཁྲི་བདེ་ལ་དགའ

དེ་བས་གཏུབ་དུས་དལ་ཙམ་བྱོས

ང་རང་འདུ་དང་འབྲལ་བར་གོམས

དེ་བས་ང་ཞིབ་ཙམ་འཐག་རོགས་མཛོད

༤. ༢༤ ཉིན་པེ་ཅིང་དུ

Chopping Vegetables    

I like the knife sharp

But am afraid of murder

I like the bed comfortable

So please be slow when chopping

I’m used to gathering and parting

So please do cut me up finely

24 April, Beijing

མདའ་ཚན་བླ་མ་སྐྱབས་ཀྱིས་བསྒྱུར།

Translation by Lama Jabb